Pleśń w domu – przyczyną wielu chorób

Na obecność pleśni na ścianach budynków wpływa wiele czynników, które tworzą sprzyjający klimat dla jej rozwoju. Pleśń najlepiej rozwija się w środowisku o podwyższonym zawilgoceniu i umiarkowanych temperaturach.

Problem ten często występuje w nowym, szczelnym budownictwie, w którym zapomniano o jednej z najważniejszych rzeczy – dobrym systemie wentylacyjnym. Pleśń w naszych domach często pojawia się również w wyniku zalań spowodowanych powodzią czy poważną awarią instalacji. Niekiedy wynika z błędów technicznych powstałych podczas etapu budowania, a niekiedy z niewłaściwie przeprowadzanych zabiegów modernizacyjnych – na przykład nieprawidłowego ocieplania ścian wewnętrznych. Mówiąc o pleśni, często utożsamiamy ją z grzybem co jest błędem. Pleśń atakuje jedynie powierzchnię i ma postać płaskich, na początku niewielkich, kropek najczęściej w kolorze czarnym lub rdzawym, ale również zielonym i żółtym.

Pleśń jest zjawiskiem niekorzystnym z kilku powodów. Ten najbardziej widoczny dla użytkowników, to niezbyt miłe wrażenie estetyczne. Pleśń nie powoduje, aż tak dużych spustoszeń jak grzyb, ale jej obecność również wpływa niekorzystnie na zaatakowane elementy. Powoduje przebarwienia i pękanie tynków czy też odklejanie się tapet, szpeci ściany oraz drewniane powierzchnie. Jednak najważniejszą dla człowieka przyczyną, z powodu której walka z pleśnią jest konieczna, to negatywny wpływ na zdrowie i samopoczucie mieszkańców. Pleśń jest często powodem alergii oraz astmy. Wytwarzane przez nią substancje mają właściwości rakotwórcze i mutagenne. Ponadto, ich obecność przyczynia się do wzrostu poziomu dwutlenku węgla w powietrzu.

Najbardziej na rozwój pleśni narażone są pomieszczenia pozbawione dostępu światła słonecznego, bez odpowiedniej wentylacji i z dużą wilgotnością. Pleśń w mieszkaniu jest przyczyną wielu schorzeń, związana jest też z nieprzyjemnym zapachem i nieestetycznymi przebarwieniami na ścianach.

Pleśń jest jednym z najbardziej nieprzyjemnych intruzów w naszym domu. Jej powstawaniu sprzyja wilgoć, której obecność wynika głównie z nieprawidłowego systemu wentylacji. Pleśń ma negatywy wpływ na elementy konstrukcyjne, wykończeniowe czy też meble. Ale przede wszystkim może być powodem złego samopoczucia domowników. Pleśń powstaje na skutek utrzymywania się zbyt wysokiego poziomu wilgoci w danym pomieszczeniu.

 

Pleśnie są wszechobecne wewnątrz i na zewnątrz domu. Pleśnie często są rozsiewane za pośrednictwem unoszących się w powietrzu zarodników. Zarówno same pleśnie, jak i ich zarodniki, potrzebują do rozwoju wilgoci oraz źródeł pokarmu, takich jak błonnik lub butwiejąca żywność. Kiedy zarodniki pleśni pęcznieją pod wpływem wody i zaczynają rosnąć, wydłużają się, tworząc przypominające balonik strzępki, które wydzielają enzymy trawienne i miko toksyny (toksyny grzybicze), przy pomocy których grzyb trawi źródło pokarmu w celu podtrzymania swojego wzrostu.

Zidentyfikowano około 100 000 gatunków grzybów. Prawdę mówiąc, szacuje się, że grzyby stanowią 25 procent światowej biomasy.

Przeprowadzone w Ameryce Północnej i Europie różne badania domowego środowiska podają, że zauważalne uszkodzenia przez pleśnie są obecne w 23 do 98 procent wszystkich domów. Brak jest obecnie oficjalnych standardów określających dopuszczalne stężenie grzybów w atmosferze domowej, tym niemniej stężenia w liczbie od 150 do 1000 tworzących kolonie jednostek na metr sześcienny powietrza (cfu/m3) są traktowane jako stwarzające problemy zdrowotne. W licznych doniesieniach udokumentowano, że domowa atmosfera bywa często skażona zarodnikami grzybów w stężeniu przekraczającym 1000 cfu/m3.

Najpospolitszymi grzybami występującymi w domach są Cladosporium, Aspergillus i Penicillium. Często w domach występują również takie gatunki, jak Alternaria, Stachybotrys, Rhizopus, Mucor, Wallemia, Trichoderma, drożdżaki, Botrytis, Epi-coccum i Fusarium.

RÓŻNE PROBLEMY ZDROWOTNE ZWIĄZANE Z PLEŚNIĄ

Najczęściej występującymi schorzeniami, związanymi z pleśnią w mieszkaniu, są bóle mięśni i stawów, infekcje skórne, zapalenie zatok, problemy z oddychaniem i ogólne zmęczenie organizmu. Przebywając w pomieszczeniu, w którym rozwija się pleśń, narażamy się na alergię wziewną i skórną. Grzyby nierzadko przyczyniają się do uszkodzenia wielu organów i układów, są przyczyną występowania astmy zarówno u dzieci, jak i u dorosłych. U dzieci dodatkowo pojawiają się zapalenia stawów, podrażnienie skóry czy oczu. Często też pojawia się alergiczne zapalenie zatok czy oskrzelowo-płucna grzybica kropidlakowa. Bardzo często grzyby prowadzą do mrowienia i drętwienia kończyn czy zesztywniającego zapalenia kręgosłupa, towarzyszy temu rozdrażnienie, ogólny niepokój, a nawet depresja. Pleśń wpływa również na zmniejszenie koncentracji, bezsenność, problemy z trzymaniem równowagi oraz częste bóle głowy. U części osób może wystąpić również dysfunkcja nerek, grzyby są też niezwykle groźne dla kobiet w ciąży, mogą bowiem doprowadzić do zakłócenia rozwoju płodu. Pleśń w mieszkaniu w najgorszym wypadku może stać się przyczyną raka, martwicy wątroby czy uszkodzenia nerek. Osoby z osłabionym układem immunologicznym narażone są nawet na infekcje zagrażające życiu.

Wielu ludzi donosi o różnorakich efektach chorobowych wynikających z wystawienia na działanie pleśni. Na spotkaniu w Dallas w roku 2003 (XXI Doroczne Sympozjum w sprawie Człowieka i Jego Środowiska, Teksas, czerwiec 2003) zaprezentowano badania ponad 1600 pacjentów cierpiących z powodu szkodliwego działania grzybów.

 Oto dane z badań:
48 pacjentów wystawionych na działanie pleśni, których zbadał Lieberman, cierpiało na następujące schorzenia:

1. Bóle mięśni i stawów - 71%.
2. Zmęczenie/słabość - 70%.
3. Zaburzenia neurokognitywne - 67%.
4. Zapalenia zatok - 65%.
5. Bóle głowy - 65%.
6. Problemy natury żołądkowo-jelitowej - 58%.
7. Zadyszka - 54%.
8. Niepokój/depresja/rozdrażnienie - 54%.
9. Problemy ze wzrokiem - 42%.
10. Napięcia w klatce piersiowej - 42%.
11. Bezsenność - 40%.
12. Zawroty głowy - 38%.
13. Drętwienie/mrowienia - 35%.
14. Zapalenie krtani - 35%.
15. Mdłości - 33%.
16. Wysypka na skórze - 27%.
17. Dreszcze - 25%.

18. Palpitacje serca - 21%.

U 159 badanych pacjentów wystawionych na działanie pleśni wewnątrz budynku Rea wykrył następujące dolegliwości:

1. Zmęczenie -100%.
2. Nieżyt nosa - 65%.
3. Utrata pamięci oraz inne problemy o charakterze neuropsychiatrycznym - 46%.
4. Problemy z oddychaniem - 40%.
5. Bóle mięśni - 29%.
6. Zespół podrażnienia pęcherza - 25%.
7. Zapalenie naczyń - 4,7%.
8. Obrzęk naczyniowo-ruchowy - 4,0%.

Powyższe ustalenia kliniczne dowodzą wieloukładowych niekorzystnych wpływów ze strony unoszących się w powietrzu zarodników pleśni. Posiadane obecnie danych dowodzą, że wystawienie na działanie unoszących się w atmosferze domowej zarodników grzybów może prowadzić do szeregu niebezpiecznych dla zdrowia skutków w wielu organach.

MECHANIZMY POWSTAWANIA DOLEGLIWOŚCI ZWIĄZANYCH Z PLEŚNIĄ

Grzyby są zdolne do wywierania niekorzystnych dla zdrowia wpływów poprzez infekcję, uczulanie i toksyczność.

Poważne infekcje takimi grzybami, jak Candida, Aspergillus i Pneumocystis, są bardzo pospolite i dotyczą głównie pacjentów z obniżoną odpornością. Grzyby, takie jak Candida, Histoplasmosis, Cryptococcus, Blastomyces i Cocci-dioides, mogą infekować ludzi z obniżoną odpornością wewnętrznie. Z kolei grzyby, takie jak Trichophyton, Candida i Malasezia, wywołują zazwyczaj niewielkie infekcje skóry u czynnych immunologicznie ludzi.

Wyodrębniono co najmniej 70 alergenów ze sporów, części wegetatywnych i małych kawałeczków grzybów (o wielkości 0,3 mikrona, a nawet mniej). Uczulenia na grzybicze alergeny są bardzo pospolite i w przeglądzie 17 badań okazało się, że u 6 do 10 procent ogólnej populacji i od 15 do 50 procent ludzi nadwrażliwych (atopowych) występuje natychmiastowa reakcja skóry na grzyby.

 

Grzyby wytwarzają różnorodne toksyczne chemikalia zwane mikotoksynami. Oto kilka pospolitych miko toksyn:

Mikotoksyny (toksyny grzybicze) to produkty przemiany materii wytwarzane przez pleśń. Są to niewidoczne, trujące substancje produkowane przez pleśń w ekstremalnych warunkach (nagłe zmiany temperatur, bardzo wysoka lub bardzo niska temperatura). Ich działanie może być bardzo szkodliwe dla organizmu, przy czym objawy są początkowo mało zauważalne. Kiedy widać efekty działania mikotoksyn, wówczas szkody na zdrowiu mogą być już znaczne, często nieodwracalne. Mikotoksyny pozostają w karmie, nawet gdy nie ma już pleśni. Są odporne na temperaturę, suszę, światło.

1. Aflatoksyny - bardzo aktywne czynniki rakotwórcze i uszkadzające wątrobę wytwarzane przez niektóre rodzaje z gatunku Aspergillus.
2. Ochratoksyny - nefrotoksyczne i rakotwórcze - wytwarzane przez niektóre rodzaje Aspergillus i Penicillium.
3. Sterigmatocystyna - immunosupresyjna i powodująca raka wątroby, wytwarzana głównie przez gatunek Aspergillus, szczególnie przez Aspergillus versicolour (Aspergillus różnobarwny).
4. Trichotheceny - wytwarzane głównie przez gatunki Stachybotrys i Fusarium; są doniesienia mówiące, że inhibitują syntezę protein oraz powodują krwotoki i wymioty.
Grzyby wytwarzają również betaglikany, które oddziałują na układ immunologiczny. Zapach pleśni pochodzi głównie z lotnych związków organicznych.

JAK ZWALCZAĆ PLEŚŃ W MIESZKANIU?

Ocet.
Ocet jest bardzo łatwo dostępny oraz niedrogi. Jego działanie polega na zmianie odczynu środowiska na mocno kwaśny, co nie pozwala grzybom pleśniowym na przeżycie. Zmieszaj ocet z wodą w proporcji 1:4 i używaj tej mieszanki jako codziennego środka czyszczącego w twoim gospodarstwie domowym. Ocet jest bardzo kwaśny i dzięki temu skuteczny. Co więcej, nie posiada żadnych niebezpiecznych substancji chemicznych, które mogą być żrące a nawet rakotwórcze.

Olejek z drzewa herbacianego.
Olejek z drzewa herbacianego jest środkiem bardzo bezpiecznym. Można go stosować zarówno zewnętrznie, jak i wewnętrznie. U większości ludzi nie powoduje absolutnie, żadnych efektów niepożądanych. Olejek ten jest bardzo wydajny i skuteczny. Należy zmieszać 2 łyżeczki olejku z drzewa herbacianego z dwoma szklankami wody a następnie wlać roztwór  do rozpylacza. Olejek zabije istniejące komórki pleśni i zapobiegnie ich powrotom. Zapach powinien ulotnić się w ciągu kilku dni. Aby pozbyć się zarodników w powietrzu należy palić kominek aromatoterapeutyczy 10-15 kropli na kominek. Dla mnie najbardziej skuteczna metoda pozbycia się pleśni. A przy okazji ładnie pachnie.

Inne olejki eteryczne.
Inne olejki eteryczne nie są tak skuteczne jak olejek z drzewa herbacianego, ale mogą w pewnym stopniu redukować ryzyko wystąpienia pleśni i jej nawrotów. Możesz z nich robić naturalne środki czyszczące lub dodawać je do środków chemicznych zakupionych z sklepie. Wystarczy 10 kropli na 0,5–1 litra wody lub detergentu, by zapobiec nawrotom pleśni i zabić jej pojedyncze komórki. Masz do wyboru wiele olejków, pozostawiających w domu przyjemny zapach, np. cytrynowy, pomarańczowy, cynamonowy, goździkowy, eukaliptusowy lub lawendowy.

Ekstrakt z nasion grejpfruta.
Ekstrakt ten jest bezbarwny i bezwonny, ale jego działanie jest bardzo silne i skuteczne. Przy okazji jest także środkiem absolutnie bezpiecznym. Może być stosowany zarówno zewnętrznie, jak i wewnętrznie. Skutecznie zwalcza infekcje, alergie, grzyby i pleśnie. Wystarczy rozpuścić zaledwie 6-10 kropli ekstraktu z nasion grejpfruta w 0,5 l wody, aby powstał silny środek bakterio- i grzybobójczy. Należy unikać kontaktu preparatu z oczami i błonami śluzowymi.

Kwas borowy (borny).
Kwas borowy jest uważany za bezpieczny, uniwersalny środek czyszczący i grzybobójczy. Skutecznie zwalcza zarówno pleśnie domowe, jak i karaluchy. Badania wykazały, że kwas borowy nie ma właściwości mutagennych i rakotwórczych, co oznacza, że nawet długotrwale stosowany nie powoduje zmian na poziomie genetycznym i nie wywołuje raka. Należy jednak pamiętać, że jest to środek silnie żrący i jego przedostanie się do wnętrza organizmu może być bardzo niebezpieczne, a nawet śmiertelne. Na szczęście kwas borowy nie przenika przez skórę, ani nie dostaje się do organizmu podczas oddychania przez nos i usta, więc do jego stosowania wystarczą tylko minimalne środki ostrożności.

Kwas borny jest do kupienia w aptece. Dokładnie jest to 3-procentowy roztwór kwasu bornego, o nazwie  Barasol.

Nie używaj wybielaczy !!!
Ostatnie badania wykazały, że chlorowe środki wybielające i czyszczące nie są w stanie zabić grzybów i pleśni. Chlorowe środki czyszczące działają powierzchniowo, przez co zabijają tylko widoczne gołym okiem komórki grzybów, natomiast nie naruszają ich zarodników. Dodatkowo, na niekorzyść środków wybielających przemawia fakt, że bardzo szybko się ulatniają pozostawiając po sobie obojętny odczyn środowiska, który sprzyja rozwojowi nowych bakterii, grzybów i pleśni. Ponadto detergenty zawierające chlor mają w swoim składzie wiele innych substancji, które wykazują działanie mutagenne i rakotwórcze. Zatem jeśli możesz, ogranicz użycie tych środków do minimum.

Źródła:

http://pl.wikipedia.org/wiki/Ple%C5%9B%C5%84

http://naturehacks.com/house-and-home/how-to-naturally-remove-mold-with-tea-tree-oil/

http://www.acnem.org/journal/23-l_april_2004/in-door_moulds.htm