OPC na straży zdrowia.

Co to jest piknogenol?

Piknogenol (Pycnogenol) to nazwa handlowa, zarejestrowana przez zakłady przemysłowe Horphag we Francji, określająca produkt wytwarzany z kory sosny morskiej (Pinus maritima). Jest to drzewo, które rośnie w prowincji Quebec w Kanadzie i w południowych rejonach Francji w pobliżu miasta Bordeaux.

Piknogenol jest zarówno nazwą specjalnej klasy flawonoidów, jak też nazwą handlową produktu, który ma dwa amerykańskie i kilka międzynarodowych patentów. Nazwę wymyśloną przez drą Jacques’a Masqueliera można odnosić do oligomerycznych kompleksów proantocyjanidyn (OPC). OPC stanowi połączenie około 40 różnych bioflawonoidów, które są połączone ze sobą w różnych konfiguracjach i mimo, że każdy z nich ma odmienne właściwości, razem działają synergistycznie wzajemnie się uzupełniając i wywierając korzystny wpływ na wiele procesów w organizmie. Dzięki temu związek jest tak wyjątkowo skuteczny.

Wszystkie te substancje to bioflawonoidy rozpuszczalne w wodzie, które występują normalnie w roślinach. Zaleta OPC polega na tym, że zawiera on w jednym preparacie liczne i różnorodne substancje odżywcze. OPC dobrze się wchłania, jest biologicznie dostępny, dobrze tolerowany i nietoksyczny.

Nazwę piknogenol zarezerwowano na naukowe określenie tej klasy flawonoidów, niezależnie od źródła, z którego są otrzymywane: kory drzewa sosny, nasion lub skórki winogron albo żurawiny.

Badania jednak wykazały, że to właśnie pestki winogron stanowią ich najlepsze źródło, a proantocyjanidyny z nich pochodzące są najlepszej jakości.

Pestki z winogron (Vitisvinifera L.) zawierają duże ilości aktywnych biologicznie związków chemicznych zwanych oligomerycznymi proantocyjanidynami (OPC – oligomericproanthocyanidincomplexes). Proantocyjanidyny są biologicznie aktywnymi flawonoidami i ze względu na swoje właściwości nazywane są potocznie „super przeciwutleniaczami”. Jako antyoksydant piknogenol jest wobec niektórych rodzajów rodników 50 razy silniejszy od naturalnej witaminy E i 20 razy silniejszy od witaminy C.

Biologiczne właściwości bioflawonoidów, a w tym proantocyjanidyn, są przedmiotem ciągłych badań. Dzięki temu znajdują one coraz szersze zastosowanie w profilaktyce oraz hamowaniu wielu niekorzystnych procesów w organizmie, przede wszystkim z powodu ich przeciwutleniających właściwości.

Oprócz właściwości przeciwutleniających OPC wykazało także także działanie przeciwbakteryjne, przeciwwirusowe, przeciwnowotworowe, przeciwzapalne, przeciwalergiczne oraz rozszerzające naczynia krwionośne. Ponadto opisano ich właściwości do hamowania utleniania lipidów, hamowania agregacji płytek krwi, hamowania przepuszczalności naczyń krwionośnych oraz pozytywnego wpływu na ich kruchość, szczególnie naczyń włosowatych, a także wpływ na systemy enzymatyczne, mające duże znaczenie w procesach zapalnych, a także enzymy odgrywające kluczową rolę w procesach degeneracji tkanek łącznych, jak np. skóra czy chrząstka stawowa.

Według dr Mortona Walkera „OPC zostało wynalezione w celu zwalczania patologii wywołanych działaniem wolnych rodników, które odpowiadają za takie powikłania u ludzi, jak zaburzenia czynności naczyń włosowatych, podskórne wylewy krwi, nowotwory złośliwe, uczulenia, choroba serca, choroby naczyń obwodowych, zapalenie stawów, żylaki, cukrzyca, rak, zaćma, twardzina, stwardnienie rozsiane, dystrofia mięśniowa, choroba Parkinsona, stwardnienie zanikowe boczne i inne rodzaje zmian zwyrodnieniowych w tkankach ludzkich".

OPC jest wspaniałym antyoksydantem, ale nie znaczy to, że jest lekarstwem na wszystko. Handlowcy przypisują mu wiele zalet, żeby ułatwić sprzedaż tego produktu, nawet jeśli nie ma na to dowodów naukowych lub zachwalane właściwości są mylące. Niezależnie od tego, jak wspaniałym antyoksydantem okazuje się OPC, wszystkie badania naukowe wskazują, że potrzebujemy szerokiego spektrum antyoksydantów pochodzących z różnych źródeł żywnościowych, które dopiero razem działają synergistycznie, wzmacniając nawzajem swoje działanie.

Działanie OPC:

§  doskonale zwalcza wolne rodniki w obrębie mózgu dzięki łatwemu pokonywaniu bariery krew-mózg,

§  wchłania się do organizmu w bardzo krótkim czasie rzędu sekund, wskutek czego działa synergetycznie na skuteczność innych substancji, np. naturalne witaminy A, C, E,

§  chroni przed szkodliwym wpływem wolnych rodników powstających na skutek promieniowania jonizującego, pestycydów, skażeń chemicznych, metali ciężkich,

§  hamuje wytwarzanie niektórych enzymów wywołujących rozpad kolagenu (ważne w stwardnieniu rozsianym!), co jest bezpośrednią przyczyną uczuleń i stanów zapalnych,

§  ogranicza produkcję histaminy osłabiając w ten sposób reakcje uczuleniowe (alergie, astma),

§  umacnia i uelastycznia ścianki naczyń krwionośnych, dzięki czemu zmniejsza się ich przepuszczalność, następuje usprawnienie krążenia krwi, co zapobiega puchnięciu i uczuciu „ciężkich” nóg.

OPC doskonale neutralizuje nadazotan – wyjątkowo reaktywny wolny rodnik powstający w warunkach nadmiernej produkcji w organizmie tlenku azotu NO. Tlenek azotu NO, niezwykle ważna substancja, jest prawidłowym składnikiem organizmu. Wspomaga działanie niektórych hormonów, mięśni gładkich (jest tzw. wazodilatatorem – środkiem rozkurczającym naczynia krwionośne, co polepsza ukrwienie), przewodu pokarmowego, a także wspomaga pewne reakcje systemu immunologicznego, wspomaga krążenie obwodowe, zapobiega zlepianiu  się płytek krwi (agregacji), chroni cholesterol LDL przed utlenianiem.

W przypadku nadmiernej produkcji tlenku azotu dochodzi w organizmie do reakcji z rodnikami ponadtlenkowymi, w wyniku czego powstaje śmiertelnie niebezpieczny nadazotan. Reaguje on z lipidami (tłuszczami), białkami, DNA, błoną komórkową itp., powodując ich oksydację (utlenianie). Skutkuje to wszelkiego rodzaju przewlekłymi zapaleniami (zwłaszcza stawów), cukrzycą, miażdżycą, nawet udarem mózgu, uszkodzeniami DNA komórek, które prowadzą do zmian nowotworowych.

Możliwe zastosowania

Skóra

OPC w wysokim stopniu hamuje procesy starzenia wywołane działaniem wolnych rodników. Wyciągi zawierające proantocyjanidyny wykazują szereg właściwości farmakologicznych, do których należą: zdolność podnoszenia poziomu witaminy C w komórkach, zmniejszanie przenikalności i kruchości włośniczek, zmiatanie oksydantów i wolnych rodników oraz hamowanie niszczenia kolagenu.

Kolagen, będący białkiem występującym w największej ilości w organizmie, odpowiada za zachowanie integralności ścięgien, wiązadeł i chrząstek. Kolagen jest również strukturą wspierającą skórę i naczynia krwionośne.

Wyciągi z OPC mają niezwykłą zdolność wspierania struktur kolagenowych i zapobiegania destrukcji kolagenu. Wpływają na jego metabolizm na kilka sposobów. Potrafią one wiązać krzyżowo włókna kolagenu, co skutkuje wzmocnieniem naturalnych wiązań krzyżowych kolagenu, który tworzy tzw. matrycę kolagenową tkanki łącznej. Zapobiegają również szkodom powodowanym przez wolne rodniki dzięki silnemu działaniu antyoksydacyjnemu i zmiataniu wolnych rodników. Dlatego też znajdują zastosowanie w zapobieganiu tworzenia się zmarszczek, w oparzeniach różnego rodzaju (także słonecznych), rozstępach, cellulicie, wspomaganiu gojenia się ran, a także takich chorobach, jak liszaje, łuszczyca, egzemy, czy trądzik.

OPC również zapobiegają wydzielaniu i syntezie związków, które sprzyjają stanom zapalnym i alergiom, takich jak histamina, proteazy serynowe, prostaglandyny i leukotrieny.

Układ kostno-stawowy

Ze względu na stabilizujące działanie na różnego rodzaju tkanki łączne OPC znajdują pomocnicze zastosowanie w rekonwalescencji po różnego rodzaju urazach mechanicznych, jak złamania kości, zranienia czy urazy mięśni.

Doskonale odżywia chrząstki, kości, ścięgna, skórę i tkankę łączną bowiem działa w kierunku wzmagania krążenia krwi, co wpływa na lepsze dotlenienie i dożywienie.

Substancja doskonale wchłania się z przewodu pokarmowego nie powodując podrażnień.

Układ Immunologiczny

OPC działa przeciwzapalnie i przeciwalergicznie, właściwości OPC predysponują je do zastosowania w różnego rodzaju alergiach, jak katar sienny, ukąszenia owadów oraz uczulenia na różne czynniki zewnętrzne, np. produkty żywnościowe, kurz, grzyby, sierść zwierzęcą itp. Pomocniczo można je stosować w astmie, infekcjach grypowych, zapaleniu oskrzeli, a także cukrzycy.

Wzrok

Wyciąg z pestek winogron korzystnie wpływa nawet na najmniejsze naczynia krwionośne. Może więc wpływać na poprawę krążenia w gałce ocznej, co bezpośrednio przekłada się hamująco na postęp degeneracyjnych chorób oczu, jak zaćma, czy postępujące z wiekiem zaburzenia widzenia nocnego. Działają także korzystnie na nadwrażliwość na światło oraz w zapaleniu spojówek. Pomocniczo można je stosować w zespole suchego oka oraz jaskrze.

Pomoc dla osób pracujących przy komputerze - badania wykazały, że jeśli przyjmujemy 30 mg wyciągu dziennie to już po 60 dniach patrzenie na ekran komputera o wiele mniej męczy wzrok i znacznie poprawia widzenie kontrastowe.

Nowotwory

OPC, ze względu na ich silne właściwości przeciwutleniające, można pomocniczo stosować w nowotworach. Wielu lekarzy ceni wyciągi z pestek winogron, zawierające polifenole za właściwości przeciwnowotworowe. Dzięki swym właściwościom przeciwutleniającym proantocyjanidyny naprawiają uszkodzenia materiału genetycznego komórek, które mogłyby powodować powstawanie guza. Badania in vitro wykazały także, że zmniejszają one wrażliwość tkanek płucnych szczurów na karcerogenne działanie nitrozoaminy pochodzącej z dymu tytoniowego w sposób zależny od dawki. Mogą więc stanowić korzystną alternatywę lub wspomaganie innych przeciwutleniaczy zalecanych palaczom, jak np. witamina C.

"Ekstrakt z pestek winogron doprowadza komórki nowotworowe do samobójstwa!”

Ekstrakt z pestek winogron potrafi sprawić, iż komórki białaczki dokonują samozniszczenia.

Odkryli to amerykańscy naukowcy podczas badań laboratoryjnych. Trzy czwarte komórek, poddanych działaniu ekstraktu, aktywowała po 24 godzinach program kontrolowanej śmierci komórek i obumarła. Naukowcy wykorzystywali do swoich badań dostępny ekstrakt z pestek winogron, którym w różnych dawkach traktowane były komórki białaczki. Wyższe stężenia wykazały, że u większości komórek ekstrakt ten wyzwalał apoptozę, a więc programowaną śmierć komórek. Wyciąg aktywuje w komórkach kinazy białkowe, zwane JNK, sterujące programem samobójczym, wyjaśniają naukowcy. W zwykłych komórkach zdrowych kontrolowana śmierć komórek nie wystąpiła – dlaczego, tego naukowcy  nie wiedzą. Wyniki są jednak obiecujące w poszukiwaniu skutecznego preparatu dla zapobiegania i leczenia raka, wyjaśnia kierownik  badań, Shi.

"Wszyscy poszukują substancji, oddziałującej na komórki nowotworowe, która pozostawia komórki normalne względnie nietknięte ", mówi naukowiec.

Ekstrakt z pestek winogron wydaje się do tej kategorii należeć. Na razie nie możemy jeszcze z wyników tych badań wnioskować, że winogrona lub pestki winogron są skutecznym lekarstwem na raka. Ekstrakt z pestek winogron wykazał jednak w badaniach laboratoryjnych destrukcyjny wpływ także na inne komórki nowotworowe. Preparat testowany był między innymi w przypadku raka skóry, sutka, jelita grubego i raka płuc. Do tej pory nie było jednak wiadomo, że z powodzeniem stosować go można również w leczeniu raka krwi. Artykuł ten opublikowany został w Clinical Cancer Research Magazine w styczniu 2009 r. przez Xianglin Shi (University of Kentucky, Lexington).

Alergie

Wyciąg z pestek winogron ma jeszcze jedną ważna zaletę – łagodzi objawy alergii. Hamuje on wytwarzanie przez organizm histaminy, substancji wywołującej objawy alergiczne, dzięki czemu pomaga kontrolować różnorodne reakcje alergiczne, od kataru siennego po pokrzywkę. Wyciąg z pestek winogron hamuje wydzielanie zapalnych prostaglandyn, powodujących też reakcje alergiczne, bóle, stany zapalne szczególnie w endometriozie.

Mózg

OPC łatwo przenikają barierę krew-mózg, stąd możliwe ich zastosowanie jako czynnika chroniącego mózg, zmniejszającego ryzyko wystąpienia zatoru, zwalczającego wolne rodniki w obrębie mózgu, jako profilaktyczne przeciwdziałanie procesowi starzenia się oraz zapobieganie zmianom degeneracyjnym.

Stosuje się je także jako środek wspomagający działanie witamin, przede wszystkim C i E, a także minerałów i pierwiastków śladowych.

Modelowanie sylwetki

Ma także działanie odchudzające. Hamuje dezaktywację endogennej (produkowanej w organizmie) noradrenaliny, kalorygennego hormonu kory nadnerczy, wpływającej na szybkość procesów tzw. termogenezy – wytwarzania ciepła – przede wszystkim poprzez spalanie tłuszczu zapasowego.

Układ krążenia.

Ze względu na korzystny wpływ na integralność naczyń krwionośnych OPC znajduje zastosowanie w schorzeniach, takich jak pękanie naczyń krwionośnych, zatory obwodowego krążenia żylnego, żylaki, hemoroidy. Dość dobre dowody uzasadniają stosowanie wyciągu z pestek winogron u osób z objawami niewydolności żylnej (żylaki). Przyjmowanie przez miesiąc ekstraktu z pestek winogron poprawiły stan żylaków u 75% pacjentów znacznie łagodząc najważniejsze objawy, w tym uczucie ciężkości, obrzęku i bólu kończyn dolnych.

Ze względu na korzystny wpływ na lipidy krwi oraz zapobieganie agregacji płytek krwi, a także ich właściwości przeciwutleniające, OPC są stosowane w profilaktyce i wspomaganiu leczenia chorób układu sercowo-naczyniowego, jak przede wszystkim miażdżyca naczyń krwionośnych, skłonności do zakrzepicy, obrzęki i zastoje limfatyczne.

Wyniki badania ukazują odwrotną korelację pomiędzy spożyciem flawonoidów a zgonami wskutek ataków serca. Oznacza to, że przy dużym spożyciu flawonoidów ryzyko ataku serca było dość niskie. I na odwrót – jeżeli spożycie flawonoidów było na niskim poziomie, ryzyko ataku serca było dość wysokie. Jest to prawdopodobnie skutek silnego oddziaływania antyoksydacyjnego flawonoidów, które zapobiegają gromadzeniu się utlenionego cholesterolu – jest to wpływ podobny do oddziaływania antyoksydacyjnego witamin C i E. Niemniej jednak właściwości antyoksydacyjne flawonoidów są generalnie silniejsze i mają szerszy zasięg oddziaływania niż witamina C i E, selen i cynk.

Podsumowanie:

OPC działa profilaktycznie, regulacyjnie, wzmacniająco w następujących obszarach:

§  uczulenia (katar sienny, uczulenia na sierść, na produkty żywno-ściowe, słońce, kurz, grzyby, ukąszenia insektów) – poprzez zmniejszenie stężenia mediatorów zapalnych we krwi,

§  choroby naczyń krwionośnych (pękanie, zatory  w  nogach, żylaki, otwarte rany, mrowienie w nogach),

§  problemy skórne (przedwczesne tworzenie się zmarszczek, oparzenia, oparzenia słoneczne, trądzik, egzemy, łuszczyca, liszaj zwykły i przewlekły, rozstępy pociągowe, trudności w gojeniu się ran, znamiona zwyrodnieniowe, przeciwdziałanie przebarwieniom w postaci tzw. plam starczych),

§  urazy mechaniczne (zranienia, złamania, urazy mięśni, nadciągnięcia),

§  problemy z układem krążenia (serce i system krążenia,  zastoje limfatyczne, hemoroidy, obrzęki, skłonności do zakrzepicy – przeciwdziałanie zlepianiu się płytek krwi, problemy z potencją seksualną),

§  problemy ze wzrokiem (zaćma szara, nadwrażliwość na światło, ślepota nocna, suchość gałki ocznej, zapalenia spojówek, jaskra),

§  wzmacnianie systemu immunologicznego (zwłaszcza w czasie infekcji grypowych, cukrzycy, zapaleniu oskrzeli,  astmie),

§  obniżanie poziomu LDL cholesterolu, trójglicerydów i  podwyższaniu poziomu HDL cholesterolu,

§  łagodzenie objawów klimakterium,

§  wzmacnianie działania naturalnych witamin  A, C, E oraz substancji mineralnych i pierwiastków śladowych,

§  działanie antynowotworowe.

Suplementacja

Wybierając piknogenol (OPC) spośród suplementów dostępnych na rynku warto zwrócić uwagę na podstawowe aspekty:

Preparaty zawierające ekstrakt z pestek winogron wymagają niezwykłej staranności produkcji, począwszy od badań surowców do standaryzacji składników. Ponieważ mamy do czynienia z aktywnym składnikiem roślinnym. Dlatego produkt powinien być najwyższej jakości i czystości (w tym procentową zawartość czystej postaci OPC w suplemencie),

Profilaktyczna porcja proantocyjanidyn z pestek winogron to 100 mg, terapeutyczna nawet 200 mg. W organizmie po 24 godzinach pozostaje zaledwie 28% wyciągu z pestek winogron, należy go więc przyjmować o stałych porach.

Preparaty z pestkami winogron są bardzo bezpieczne w stosowaniu, lecz pacjenci ze skazą krwotoczną i przyjmujący leki przeciwzakrzepowe powinni skonsultować się z lekarzem. Preparaty należy nabywać wyłącznie w aptekach.

Piśmiennictwo:

1.       M.T. Murry „Encyclopedia of Nutritional suplement”, Prima Publishing 1996.

2.       „Uzdrawiająca moc witamin, minerałów i ziół”, Przegląd Reader’s Digest 2000.

3.       Mitcheva M, Astrong H, Drenska D, et al. Biochemical and morphological studies on the effects of anthocyans and vitamin E on carbon tetrachloride induced liver injury, Cell Mol Bio 1993;39;443-8.

4.       Mafrel F, Carini M, Aldini G, et al. Free radical scavenging action and anti enzyme activites of procyanidines from Vitis vinifera. A mechanism for their capillary protective action. Arzneimittelforschung 1994;44;592-601.