Która forma suplementu jest lepsza?

Dr Aleksandra Niedźwiecki
Dr. Rath Research Institute
Santa Clara, CA, USA

Obecnie rynek suplementów oferuje różnorodność produktów w formie tabletek, kapsułek, miękkich kapsułek żelowych, płynów, żelków do żucia oraz proszków. Każdy z nich ma swoje szczególne zastosowanie jednak konsumenci są w dużym stopniu zdezorientowani jakie są zalety i wady każdej z tych form.

Przyswajalność jest najczęstszą przyczyną obaw

Wielu konsumentów obawia się, że tabletki nie rozkładają się i nie wchłaniają szybko lub całkowicie w porównaniu do suplementów w płynie po tym jak znaleziono definicję na biurku fizyka ze stwierdzeniem, że płyn ma wskaźnik absorpcji 98% w porównaniu do około dwudziesto procentowego wskaźnika tabletki. Sprzedawcy używali tego stwierdzenia w celu promocji droższych produktów witaminowych w płynie. Podczas gdy ta cała kontrowersja odnośnie wskaźnika absorpcji mogła być prawdziwa kilka dekad temu, dzisiejsza technologia jest zupełnie inna i główną rolę w absorpcji odgrywa jeden ważny czynnik, którym jest jakość produktu.

·       Wysokiej jakości suplementy zwykle wykorzystują tzw. składniki „nieaktywne” lub „rozczynniki”, które tylko pomagają w procesie rozpadu i wchłaniania tabletki , takie jak na przykład maleńkie celulozowe włókna, które zwiększają objętość gdy wchłaniają wodę, pomagając tym samym w rozpadzie tabletki wewnątrz żołądka. Naturalne substancje użyte do powlekania tabletek także wpływają na lepsze wchłanianie. Te oraz inne cechy wzmacniające absorpcję są obecne w multiwitaminach wysokiej jakości natomiast raczej brak ich w tanich markach z supermarketów.

·       Wszyscy uczciwi, godni zaufania producenci przeprowadzają testy swoich produktów a następnie raz jeszcze je powtarzają. Sprawdzają czy ich suplementy spełniają odpowiednie kryteria określone przez US Pharmacopea odnośnie jakości i czasu rozkładu suplementów w warunkach podobnych do tych panujących w żołądku człowieka.

·       Multiwitaminy oparte na działaniu synergistycznym wykazują zwykle lepszą absorpcję ponieważ mikroelementy uzupełniają się nawzajem podczas przepływu przez przewód jelitowy oraz przechodzenia przez śródbłonek.

·       Szybszy rozkład nie koniecznie jest lepszy. Wiele osób wydaje więcej na zakup płynnych suplementów opierając się na swoim głębokim przekonaniu, że mikroelementy te zostaną szybciej wchłonięte niż kapsułki czy tabletki. Oczywiście może tak być ale różnica w czasie absorpcji całkowitej pomiędzy płynami a innymi formami wynosząca 20-30 minut nie jest równoznaczna z przyniesieniem większych korzyści czy korzyści odżywczych w porównaniu z innymi suplementami. Właściwie gdy zależy nam na większej mocy działania suplementu, wolniejsza absorpcja może być bardziej pożądana niż natychmiastowa. Jest tak z uwagi na ograniczenia w ilości i szybkości wchłaniania danego składnika odżywczego w jednostce czasu. Ogólnie biorąc w przypadku podstawowych składników odżywczych wolniej znaczy lepiej. Tylko specyficzne rodzaje suplementów takie jak formuły dla sportowców spożywane przed treningiem lub produkty energetyczne są tymi gdzie szybsza absorpcja ma znaczenie. Być może pogląd, iż szybsze wchłanianie jest lepsze powstało w oparciu o reklamy środków farmaceutycznych. Gdyż ta cecha jest szczególnie ważna w przypadku lekarstw przeciwbólowych i tu szybciej znaczy zdecydowanie lepiej. Nie należy stosować przy ocenie suplementów takich samych standardów jak dla lekarstw. Oba te rodzaje produktów są całkowicie odmienne.

·       Inne czynniki wpływające na wchłanianie składników odżywczych obejmują indywidualną zdolność do strawienia określonego składnika. W większości przypadków, w których tabletki są usuwane z organizmu bez jakiejkolwiek absorpcji lub też stwierdzenia, że „witaminy zmieniają urynę w bardzo drogocenną substancję” mamy do czynienia z problemem innego typu niż sama pigułka. Taka sytuacja może zdarzyć się u osób z już osłabionym lub słabo funkcjonującym układem pokarmowym (na przykład u osób starszych lub na rekonwalescencji), u osób cierpiących na choroby układu trawiennego lub przy zatruciu pokarmowym. Oba przypadki mogą znacznie skrócić czas przejścia przez układ trawienny skutkując luźnymi stolcami a czasami wydaleniem niewchłoniętych pigułek i tabletek.

Znaczenie przeprowadzania testów nad biologiczną skutecznością

Nie ma jednego idealnego formatu oceniającego działanie produktu multiwitaminowego i obecnie zachodzi potrzeba na dostarczenie większej ilości naukowych danych wskazujących, który rodzaj suplementów jest bardziej skuteczny od innych oraz w jakich aspektach.

Ostatecznie, każdego konsumenta interesuje to czy suplement przez niego zażywany efektywnie radzi sobie z określonym problemem zdrowotnym. Naszym zdaniem najlepszym testem jest „test skuteczności”, który pozwala zmierzyć różne komórkowe aspekty w stosunku do oczekiwanych przez nas rezultatów tj. wzrostu antyoksydacyjnego działania, poprawy syntezy kolagenu, ochrony struktury komórkowej przed uszkodzeniami wywołanymi cukrem, wzmocnienie układu immunologicznego itd. Dlatego włączamy takie testy jako charakterystyki naszych programów zdrowia komórkowego. Niestety większość producentów suplementów koncentruje się na technicznych oraz marketingowych aspektach swoich produktów przykładając niewiele uwagi do najważniejszych czynników, takich jak skuteczność. Tym co ma największe znaczenie nie jest forma suplementu ale raczej jakość, ilość i kombinacja witamin, które są w nim zawarte.

Różne rodzaje suplementów 

Tabletki są ogólnie biorąc najbardziej efektywne w stosunku do ceny co pozwala producentowi umieścić największą ilość składników wewnątrz określonej objętości. Tabletki zachowują swoje wysokie wartości odżywcze i przydatność do spożycia znacznie dłużej niż płyny, proszki a także większość kapsułek i z tego punktu widzenia są najlepszym rodzajem do przechowywania przez dłuższe okresy czasu. Na rynku dostępna jest szeroka gama tabletek w różnych kształtach i rozmiarach. Nie musisz martwić się o kwestie absorpcji tabletek jeśli wybierasz produkt od zaufanego producenta cieszącego się renomą, który stosuje kombinacje składników odżywczych oparte na synergii oraz przestrzegasz ich zalecanego dawkowania. 

Wady : Niektóre osoby mają problemy z połknięciem dużych tabletek (Możemy je wtedy po prostu rozbić przed spożyciem). Płyny oraz proszki mają tą przewagę nad tabletkami, że dają nam możliwość samodzielnej regulacji wielkości dawek.

Kapsułki są szeroko rozpowszechnionymi suplementami ponieważ są łatwe do połknięcia oraz rozkładają się szybko w żołądku, chociaż nie ma to wpływu na większe korzyści odżywcze. Wegetariańskie kapsułki wolne od żelatyny są alternatywą dla klientów niespożywających produktów pochodzenia zwierzęcego takie jak żelatyna. Niektórym podoba się to, że mogą odtworzyć kapsułkę i zużyć całą jej zawartość lub tylko część proszku, zmiksować składniki odżywcze z sokiem jabłkowym lub np. z shake’iem proteinowym. Jest to bardzo pomocne dla dzieci i osób mających problemy z połknięciem pigułek.

Wady : Ich ceny są wyższe niż tabletek i mają znaczne rozmiary oraz ograniczenia trwałości wynikające z faktu tego, że nie mogą zostać ściśnięte celem zmniejszenia ich objętości. Nie są hermetyczne więc ich okres przydatności do spożycia jest krótszy niż tabletek.

Miękkie kapsułki żelowe są jednoczęściową kapsułką żelatynową prawie wyłącznie stosowaną dla płynów czy w formułach opartych na olejach. Chociaż wegetariańska odmiana kapsułek żelowych pojawiła się na rynku, wprowadzanie jej na rynek następuje powoli, więc żelatynowa wersja jest najbardziej powszechna. Miękkie kapsułki żelowe są bardzo łatwe do połknięcia pomimo swoich rozmiarów ponieważ mają gładkie kontury i formę. Mają dłuższe okresy przydatności do spożycia w porównaniu do zwykłych kapsułek, płynów i proszków ponieważ ich otoczki są całkowicie szczelne a zawartość chroniona przed dostępem tlenu.

Wady : Miękkie kapsułki żelowe wymagają wyspecjalizowanych i znacznie droższych procesów produkcji od tabletek czy zwykłych kapsułek, dlatego ich cena jest zwykle większa.

Żelki do żucia nie wymagają objaśnień. Jednak zawsze kosztują więcej w przeliczeniu za jeden miligram i mają przeważnie mniejszą moc działania w porównaniu z porównywalnymi produktami w formie tabletek i kapsuł. Zwykle zawierają też trochę cukru oraz dodatków smakowych, których wiele ludzi o świadomości zdrowotnej zacięcie stara się unikać. Ta forma jest głównie przeznaczona dla dzieci oraz tych osób, które naprawdę nie potrafią połknąć tabletek lub kapsułek.

Proszki mogą być bardzo efektywne w stosunku do ceny, ale muszą zostać rozpuszczone w płynach, shake’ach lub jedzeniu. Proszki oferują dowolność w zakresie dawek – można zrobić znacznie lepsze dopasowanie dawki niż przy tabletkach czy kapsułkach. Suplementy w proszku z miarką w gramach są znacznie bardziej praktyczne.

Suplementy w płynie. Konsumenci często szukają suplementów w płynie z uwagi na przekonanie, iż wchłaniają się szybciej i dlatego są lepsze od innych rodzajów. Ta różnica nie jest wystarczająco duża by mogła być godna uwagi czy wywołać odżywczą różnicę, więc właściwie nie ma większego powodu aby obstawać przy płynach. Tak jak zostało stwierdzone powyżej, jeśli chodzi o podstawowe składniki odżywcze, wolniejsza absorpcja może być lepsza. Jakkolwiek, płyny dają nam łatwość regulacji dawek oraz są bardzo łatwe do spożycia przez dzieci czy osoby w starszym wieku.

Wady : Są zawsze droższe i ich okresy przydatności do spożycia są krótsze w porównaniu z innymi formami suplementów. Są cięższe w transporcie. Nie są łatwo przenośne. Często wymagają lodówki. Wiele zawiera dodatki smakowe i inne składniki, których należy unikać. Na przykład płynny produkt multiwitaminowy Centrum zawiera 5g cukru w jednej dawce, oprócz tego alkohol etylowy, polisorbat 80 (neurotoksynę) oraz syntetyczną (formę DL) witaminy E pomiędzy innymi niskiej wartości składnikami. Zawsze należy czytać ulotki przed zakupem jakiegokolwiek produktu.